Udo Pannekeet: ‘De basgitaar is mijn stem’

Bassist, componist en goede vriend Udo Pannekeet bracht onlangs het album On uit. Een mooie aanleiding voor een interview.

Op On speelt Pannekeet samen met Erwin Vann (saxen), Jeroen van Vliet (piano) en Pascal Vermeer (drums). Het is te koop via iTunes en via de website van Udo.

Sterk

Udo: ‘Sinds een jaar of tien speel ik regelmatig met drummer Pascal Vermeer en pianist Jeroen van Vliet. De interactie met hen is altijd heel bijzonder. Later hoorde ik saxofonist Erwin Vann. Ik was ontzettend onder de indruk. Het idee ontstond om samen een akoestische plaat te maken. Toen ben ik gaan schrijven voor On. We hebben veel gerepeteerd en dingen uitgeprobeerd’.

‘Als ik componeer, heb ik het geluid van de spelers in gedachten. De muziek komt pas op papier als de melodie in mijn hoofd blijft hangen. Dat is een teken dat het sterk genoeg is’.

‘Ik hou er ontzettend van wanneer muziek in het moment ontstaat. Wanneer musici intuïtief spelen, gebeuren de meest onverwachte en prachtige dingen. De composities voor On zijn eigenlijk schetsen, melodieën met een bepaalde sfeer. De muziek is wel uitgewerkt, maar daarin hebben mijn medemusici veel vrijheid. Er is veel ruimte om te improviseren. Daar ontstaat de muziek, daar is het gevoel’.

De band

Udo: “Jeroen van Vliet is een ongelooflijke speler met heel veel energie. Elke solo is weer superfris met altijd weer nieuwe ideeën, die hout snijden! Een gevoelige speler. Als Erwin Vann speelt, is hij in de zone. Gefocused. Hij kan je met één noot diep raken. Alles lijkt bij hem in een groter perspectief geplaatst. Het gaat hem niet alleen om de muziek of de noten. Hij gaat voorbij aan het denken. Erwin is een vrije geest. Het spel van Pascal Vermeer spreekt me enorm aan. Het is licht qua klank en toch heel diep. Hij kan ook goed in abstractie denken. Het gaat niet altijd over groove, maar soms ook over beweging of kleur’.

‘De mensen in deze groep passen goed bij elkaar. Op persoonlijk vlak is er ook een klik. Misschien is dat net zo belangrijk als muzikale skills‘.

Helden

‘Wayne Shorter is mijn grote held. De geweldige stukken die hij schrijft, de waanzinnig melodische, naïeve lijnen. Het avontuur dat hij steeds aangaat. Hij speelt altijd op de rand! Op zoek naar nieuwe dingen. Qua bassisten vind ik Jaco Pastorius nog steeds de allergrootste. Verder vind ik Anthony Jackson en Pino Palladino super. De platen van Eberhard Weber vind ik ook erg inspirerend, heel beeldend. Zijn platen zijn heel persoonlijk’.

Stem

‘De functie van het instrument is afhankelijk van de context, de stijl. In popmuziek heeft bas een hele andere functie dan in jazzmuziek. Beide vind ik heel interessant. De lengte van een noot kan een groove volledig bepalen, dat is altijd leuk en spannend om mee bezig te zijn’.

‘De basgitaar is mijn stem. Ik kan me ermee uitdrukken, zowel solistisch als begeleidend. Ik vind het ook heel gaaf om melodisch te spelen. Ik hou van de klank, van het expressieve. Een fretloze bas zingt en trilt tegen je romp aan. Als het lekker gaat ben je één met je instrument. De basgitaar heeft oneindig veel potentieel’.

‘Ik heb ooit een blauwe maandag contrabas erbij gespeeld, totdat Frans van der Hoeven aan me vroeg: “Waarom doe je dit eigenlijk?” Ik antwoordde toen dat ik bang was dat ik anders geen jazz-gigs kon doen. Toen zei hij: “Maar Udo, dat kan toch ook op basgitaar? Dat bepaal je toch zelf?” De week daarop verkocht ik mijn contrabas, en koos ik definitief voor basgitaar. Het past gewoon bij mij’.

De bas

‘Al sinds mijn zestiende kom ik bij Piet Visser [gitaarbouwer uit Egmond aan Zee]. Omdat ik linkshandig ben is er in de winkel niet heel veel te krijgen. Dus al vrij snel liet ik mijn eerste bas bouwen. Ik speel zessnarig, dan heb je een extra lage snaar en een extra hoge snaar. Het gaat meer naar het bereik van een piano toe’.

‘Voor deze plaat heb ik een semi-akoestische fretloze bas laten bouwen met F-gaten en alleen 1 piezo element. Het geluid zit ergens tussen een contrabas en een fretloze e-bas in. Hij mengt ook prachtig met een vleugel. Ik heb hem samen met Piet bedacht. Ik ben er ontzettend blij mee’.

Concepten

‘Inspiratie kan overal vandaan komen. Ik ben ook gek op films van David Lynch bijvoorbeeld. Soms is een beeld zo sterk dat het in je hoofd blijft hangen. Het kan een sfeer of een gevoel oproepen. Soms is dat muziek’.

‘Ik luister naar van alles en nog wat, en hou ontwikkelingen in de gaten. Maar als ik ga componeren, luister ik nooit muziek. Soms zijn er maanden dat ik niets opzet. Ik hoor toch altijd muziek in mijn hoofd. De reden dat ik On onder eigen naam heb uitgebracht, is dat ik bij dit project alles zelf gedaan heb. In muzikaal opzicht sta ik centraal. Ik vond het wel tijd om een keer ‘naar voren te stappen’. Maar de muziek staat voorop. Het is geen plaat met eindeloze bassolo’s, want daar hou ik niet van. De band die op On speelt, is echt een groep’.

‘Ik had tijd nodig om goed op een rijtje te krijgen wat ik wilde. De manier van componeren was anders dan voorheen. Ik heb gestudeerd en geëxperimenteerd met nieuwe melodische concepten. Ik wilde ook graag alles zelf doen. Ik wil een compromisloos eindproduct. Ook bijvoorbeeld het artwork. Voordat je dat allemaal uitgezocht hebt, ben je een half jaar verder’.

‘Het heeft een paar jaar geduurd voordat de plaat er was. Ik heb in de tussentijd niet stil gezeten, er waren heel veel projecten tussendoor die ook ontzettend leuk waren’.

‘Ik wil graag mooie dingen maken. Dan moet er eerst iets goeds geschreven worden, dat moet goed gearrangeerd worden. Dan goed spelen met een goede band, goed opnemen, goed mixen’.

‘In de studio vind ik het net zo leuk als op het podium. De studio is zo’n fijne afgesloten wereld waar je alles kunt horen. Door je bezig te houden met al deze disciplines raak je dieper verbonden met muziek’.

‘Naarmate ik ouder word, neemt de drang toe om iets te doen wat authentiek en origineel is. Ik word ook steeds kritischer. Het is niet meer zo snel goed. Studeren vind ik steeds leuker. Ik hoorde laatst Ferdinand Povel zeggen: “Muziek is een love affair“. Dat vond ik mooi gezegd’.