Hoe komt het dat Curtis Mayfield zo’n bijzondere plek in de muziekgeschiedenis inneemt?
Gospel
Mayfield groeit op in het meest beruchte Public Housing Project (sociale woningbouwproject) in een arme wijk van Chicago, waar hij een piepklein appartement deelt met zijn moeder en zeven broers en zussen. Zijn oma neemt hem mee naar de kerk, waar de kleine Curtis piano leert spelen en zingt. Zo komt hij in aanraking met gospel.
Rond zijn achtste jaar wordt hij verliefd op de gitaar. Om de liedjes te spelen die hij ook op piano kan spelen, waarbij hij alleen de zwarte toetsen gebruikt, bedenkt hij een eigen stemming (voor de kenners: een open F# stemming) die zijn gitaarspel zeer herkenbaar maakt.
The Impressions
Rond zijn veertiende sluit hij zich aan bij de groep The Impressions van zanger Jerry Butler, waarmee hij in 1958 een hit scoort met For Your Precious Love.
Onder leiding van Mayfield, die lead vocals zingt en de liedjes schrijft, groeien The Impressions uit tot één van de groepen die de Chicago Sound in de jaren zestig op de kaart zetten. Deze mix van soul, R&B en gospel, die ook wel soft soul wordt genoemd.
Mayfield valt op door zijn songwriting skills en zijn poëtische teksten. Maar zijn belangrijkste handelsmerk is zijn hoge tenorstem (falsetto).
Maatschappij
Curtis maakt zich druk over maatschappelijke en sociale ontwikkelingen en in het bijzonder de Civil Rights Movement. Op zijn eigen manier bezingt Mayfield de armoede en de rassenongelijkheid.
Daarmee oogst hij veel bewondering, van onder andere Martin Luther King Jr.
Het iconische People Get Ready van het Impressions-album Keep On Pushing uit 1964 wordt gezien als een van zijn belangrijkste ‘message songs’.
Daarmee schopt Mayfield het overigens tot de beste twintig gitaarnummers aller tijden, volgens het blad Rolling Stone.
Collega-muzikanten zijn lovend over het gitaarspel van Mayfield.
Mitch Mitchell, jarenlang drummer in het trio van Jimi Hendrix, zegt daarover: ‘Niemand kon spelen in de stijl van Curtis Mayfield behalve Hendrix. Soms deed hij het ineens na op het podium, inclusief falsetto.’
Super Fly
Na zijn vertrek bij The Impressions huurt Mayfield een piepkleine studioruimte bij RCA Records in Chicago, richt een nieuw eigen label Curtom op en maakt muziek voor de Blaxploitation film Super Fly. Die gaat over de handel in cocaïne.
Mayfield, die zelf is opgegroeid in de ghetto, wil met zijn songs het gebruik van drugs juist ontmoedigen. In elk nummer beschrijft hij één van de problemen van ‘de straat’ en hoe je zelf kunt zorgen dat zaken ten goede keren.
Er gaat ook waardigheid en trots van uit. Sommige van Mayfields’ liedjes, zoals We’re A Winner, worden gezien als te provocerend, waardoor vooral blanke radiostations ze tijdelijk niet willen draaien.
Maar niemand kan om Curtis heen. Hoe meer krediet hij krijgt voor zijn rol als visionair muzikant, zo bescheiden blijft hij er zelf onder: ‘Ik ben in de eerste plaats een entertainer.’
Boodschap
De aanleiding van het iconische nummer Super fly is schrijnend, maar de boodschap is sterk.
Aan het eind van de film laat hoofdrolspeler Priest, een drugdealer, zich niet kleineren door een blanke agent. Hij neemt verantwoordelijkheid voor zijn daden en neemt zijn leven weer in eigen hand.
“Time’s running out / there’s no happiness / Superfly / Trying to get over”
Dat is ook wat Curtis Mayfield wil: dat we onze problemen te boven komen. We zijn cool, we zijn fly, laten we de beste versie van onszelf zijn.
