‘The Art of Piano’, de grootste klassieke pianisten van de 20e eeuw

Eén compositie, oneindig veel interpretaties. Dat is een eindeloos fascinerend fenomeen in muziek. In de bijna twee uur durende documentaire The Art Of Piano: Great Pianists Of The 20th Century worden de meest invloedrijke klassieke pianisten van de 20e eeuw belicht. Voor wie er graag wat meer van wil weten, is dit een erg mooi vertrekpunt.

Geen tijd om ‘m helemaal te kijken? Dankzij deze gedetailleerde index heb ik een chronologische routebeschrijving voor je gemaakt:

De Pool Jan Ignacy Paderewski (tijdcode 0:04:30) schopte het met zijn charisma zelfs even tot politicus.

Josef Hoffmann (0:07:37), die zo bewonderd wordt om zijn natuurlijke, technisch volmaakte manier van spelen.

Sergei Rachmaninoff (0:13:23) is wereldberoemd om zijn composities, maar bij insiders is zijn invloed als pianist vele malen groter. Bekijk ook de Rachmaninoff-documentaire Harvest of Sorrow.

Aan de grote Vladimir Horowitz (0:21:44) worden maar liefst twaalf minuten besteed. De sierlijke, supersnelle bewegingen van zijn handen worden vol bewondering vergeleken met die van een renpaard. Over hem staat de documentaire The Last Romantic op YouTube.

Ook de Hongaar Georgy Cziffra (0:33:23) was een ongekend virtuoos, die ook jazz speelde en improviseerde.

Lady Myra Hess (0:38:01) maakt veel indruk met haar vingervlugge, dramatische interpretaties van met name Mozart, Beethoven en Schumann.

Arthur Rubinstein (0:43:38) is één van de meest geliefde en geroemde pianisten, bekend om zijn magistrale performance. Over hem werd in 1975 de documentaire Love of Life gemaakt (link naar YouTube).

Alfred Cortot (0:52:45) staat vooral bekend om zijn interpretaties van meer romantische componisten zoals Chopin, Debussy en Schumann. Zijn versies van Liszt’s Sonata in B minor en Saint-Saëns’ Etude en forme de valse zijn spectaculair.

De wonderbaarlijke Wilhelm Backhaus (1:00:22) legde zich voornamelijk toe op Duitse muziek. Hij onderscheidde zich door zijn versies van Beethoven en vooral Brahms.
De Zwitser Edwin Fischer (1:06:31) was niet alleen een begenadigd pianist maar ook briljant pedagoog.

In de top 3 ‘beste klassieke pianisten aller tijden’ wordt de naam van Sviatoslav Richter (1:15:36) vaak genoemd in mijn omgeving. Over hem verscheen de documentaire The Enigma (link naar YouTube).

Groot fan ben ik van de genadeloos perfectionistische Arturo Benedetti Michelangeli (1:20:31). Zie het filmpje hieronder voor zijn meesterlijke versie van Ravel’s pianoconcert.

Van al deze klavierleeuwen heeft niemand zo’n legende achtergelaten als Glenn Gould (1:24:46). Zijn Goldberg variaties gingen meer dan twee miljoen keer over de toonbank. Erg interessant is om het verschil te horen tussen zijn opnamen uit 1955 en die uit 1981.

Het Chileense wonderkind Claudio Arrau (1:31:36) speelde op zijn elfde al de Transcendental Etudes van Liszt en Paganini Variations van Brahms, zonder met zijn ogen te knipperen. Ook één van de allergrootsten.

VERDER LUISTEREN?

In deze blogpost staan links naar vier prachtige documentaires. Hier staan ze op een rij:

Harvest of Sorrow over Rachmaninoff.

The Last Romantic over Horowitz.

Love of Life over Rubinstein.

The Enigma over Richter.

Naar mijn mening doet de documentaire een aantal grote pianisten tekort, met name de iets jongere generatie, zoals Pollini, Barenboim, Ashkenazy, Hans von Bulow. Toch vind ik deze documentaire een geweldig vertrekpunt.

Eén van mijn persoonlijke favorieten is het tweede deel van Ravel’s pianoconcert (Adagio assai) gespeeld door Michelangeli. De geluidskwaliteit is ronduit belabberd. Toch is de uitvoering fenomenaal. En dat is precies waarom één van de honderden interpretaties van één en dezelfde compositie een eindeloos fascinerend fenomeen blijft in de muziek.